Het boek van de natuurlijke geluiden van de papegaaien
tevens woordenboek Engels-Nederlands
met illustraties van Johan Breuker
Zo rond 1990 begon de Brabantse beeldend kunstenaar/filosoof Harry van Boxtel (Tilburg, 1952) aan een registratie van de natuurlijke geluiden van papegaaien. Dit als onderdeel van een al eerder door hem gestarte meer omvangrijke studie naar alles wat de papegaai aangelangt. Daartoe richtte hij in 1980 Het Papegaaienmuseum op. De uitkomsten van al zijn zwoegen bracht hij naar buiten met publicaties in de boekenreeks Het Papegaaienmuseum. De nummers in deze reeks zagen in een willekeurige volgorde het daglicht. Daarnaast bracht hij – ook weer onder de naam Het Papegaaienmuseum – zijn resultaten onder op de website van Cultureel Brabant, waar inmiddels een indrukwekkend aantal pagina’s aan onnoembare hoofd- en bijzaken des papegaais is gewijd. Vooral het detail – en dat dan tot uit den treuren uitgewerkt – kan op een blijvende belangstelling van Harry rekenen.
De ooit door hem beoogde uitgave van zijn boek over de natuurlijke papegaaiengeluiden voorzag hij al in 2004 van een indrukwekkende inleiding die in 2004 als voorpublicatie verscheen in de Zeeuwse Slibreeks (no. 109). Deze inleiding was bedoeld voor de uitgave De roep van de papegaai in een lege wereld, Het Papegaaienmuseum, deel XI.
In 2010 bood Harry van Boxtel het manuscript van zijn boek aan bij De Althæa Pers. Hij deed dit op voorspraak van de Tilburgse journalist Ed Schilders, voor wie in 2004 het boek Vogelslag over de vogelgeluiden was gemaakt. Harry en Ed runnen samen de website op Cubra.nl. Van Boxtel gaf De Althæa Pers volledig de vrije hand in de vormgeving van de uitgave. Er is één onderdeel waarin het manuscript essentieel afwijkt van dat van Vogelslag: de papegaaiengeluiden zijn alfabetisch opgenomen in de Engelstalige weergave en vervolgens door Van Boxtel voorzien van een vertaling naar het Nederlands. Het gaat dus niet alleen over een alfabetische index van de natuurlijke geluiden van papegaaien, maar ook om een woordenboek – of beter nog: een transcriptielexicon – Engels-Nederlands voor papegaais.
Het manuscript van Van Boxtel is geheel omgezet in de lijn van de lay out van Vogelslag en heeft, in afwijking van wat Van Boxtel in aanvang beoogde, de titel Papegaaienzang gekregen. De inleiding uit de Slibreeks (2004) is integraal opgenomen. Verder is het alfabetisch overzicht van de geluiden ontsloten met een index op de Latijnse en Nederlandse benamingen van de papegaaien.
Voor de illustraties heeft De Althæa Pers opnieuw een beroep gedaan op de Haarlemse kunstenaar Johan Breuker. Hij illustreerde ook Vogelslag. Een intensieve discussie over de vormgeving van de illustraties bracht een verrassende uitkomst: een synesthetische weergave van de geluiden in kleur. Via een aantal tegen elkaar uitgevoerde softwareprogramma’s – waarvoor veel dank verschuldigd is aan Rob Hoogers – is voor een twintigtal geluiden de sonografische weergave omgezet naar een kleurschakeringsbeeld in zowel een majeur- als een mineurvariant.
De finale afwerking is in lijn gedaan met de inhoud; en zo hoort het ook. De boekband is in het voorplat voorzien van een uitsnede, zodat een deel van een van de illustratie zichtbaar is. Het boek zelf is geplaatst in een staander die is bevestigd op wat gemakshalve door de ontvanger gezien moet worden als een deel van een papegaaienkooi.
In februari 2016 stelde Inge van den Thillart op Vimeo haar film beschikbaar die ze samen met Johan Breuker maakte over de productie van de uitgave.
Johan Velter plaatste op 17 november 2013 een recensie op zijn blog.
Ed Schilders heeft het nogmaals over de uitgave in een column in het Brabants Dagblad van 21 mei 2015. Lees het artikel op de PDF.
Papegaaienzang fotopagina’s:
Fotopagina papegaaienzang boek & Fotopagina papegaaienzang boek productie en presentatie. (copyright Jaap Engelsman & Ed Schilders – De Althaea Pers)